Il-Prim Ministru
Joseph Muscat dan l-aħħar qal
li f’Malta 80 fil-mija tan-nies huma sidien tad-dar tagħhom, u ta dan bħala
eżempju tas-suċċessi ekonomiċi u soċjali tas-soċjetà tagħna.
Iżda dan l-aħħar iltqajt
ukoll ma’ statistika oħra, li tgħid li dejjem qiegħdin jiżdiedu n-nies f’Malta
li qed jitkeċċew mill-postijiet li jkunu qed jikru.
Dan tħabbar waqt
konferenza dwar il-white paper għar-riforma tal-kera li saret l-Università ta’
Malta, li ġiet organizzata flimkien mas-Segretarju Parlamentari għad-Djar. Hemm
ħtieġa kbira li din l-istatistika tiġi elaborata u investigata. Pereżempju, min
qiegħed jitkeċċa? Fejn qed imorru jgħixu dawn in-nies wara li jitkeċċew?
Malta teħtieġ
ukoll statistika u data kwalitattiva oħra dwar l-isfida fil-qasam tad-djar.
Pereżempju, kemm żgħażagħ qed jibqgħu jgħixu mal-ġenituri tagħhom mhux għax
iridu iżda frott il-bżonn, minħabba spejjeż projbittivi għall-akkomodazzjoni u
d-diffikultà li jissellfu mill-bank? Kemm hawn nies jgħixu f’garaxxijiet? Min
huma?
Tabilħaqq, hu
ironiku li sa ftit snin ilu l-ħolma ta’ bosta f’Malta kienet li jixtru dar li
tirrifletti l-istil ta’ ħajja tagħhom, iżda l-ħolma tal-lum hi li ma jispiċċawx
jgħixu f’garaxx jew jaqsmu kamra ma’ xi ħadd. Biex ma nsemmux min qed jaqsam
sodod f’appartamenti ffullati.
M’inix ngħid li
ma hawnx għadd konsiderevoli ta’ persuni li sejrin relattivament tajjeb.
Tabilħaqq, b’riżultat tal-politika tal-gvern Laburista li jillaxka r-regoli
tal-ippjanar, ħafna setgħu jibnu sulari żejda fuq il-proprjetà tagħhom u
jaqilgħuha tajjeb mill-kera. Lil dawn nixtiqilhom il-ġid, iżda ma nistgħux
ninsew it-tbatija tal-bosta li ma għandhomx proprjetà, li qed iħabbtu wiċċhom
ma’ diffikultajiet dejjem akbar biex ilaħħqu mal-prezzijiet tal-akkomodazzjoni.
Dan iwassalna
għas-suġġett tal-politika dwar id-djar illum. Ħa nkun ċar: nemmen li
s-Segretarju Parlamentari Roderick Galdes u l-kap tal-Awtorità tad-Djar Leonid
Mackay għandhom l-aqwa intenzjonijiet u qed jagħmlu l-almu tagħhom biex jgħinu
lin-nies fid-diffikultajiet marbutin mad-djar. Jien wieħed minn dawk li lesti
nikkooperaw magħhom biex ngħinu lill-persuni fil-bżonn.
Iżda ninsab ukoll
ferm diżappuntat li fl-“aqwa żmien” Malta hi kkaratterizzata minn għadd kbir
ta’ persuni li qed iħabbtu wiċċhom ma’ problemi kbar, u li l-gvern Laburista
għadu relattivament lura fil-kostruzzjoni ta’ djar soċjali meta mqabbla
mal-għaġla tiegħu biex iwessa’ t-toroq mingħajr permessi tal-Awtorità
tal-Ippjanar, biex iħallas lill-Vitals u jagħmel ħafna ftehimiet minn wara
l-kwinti, u biex jgħaġġel biex jimplimenta politika korrotta tal-enerġija minn
fuq dahar min iħallas it-taxxa.
Dan huwa l-“aqwa
żmien” meta r-rata tal-inflazzjoni ta’ Malta qed tiżdied kull xahar, u fejn
il-pagi mhumiex jiżdiedu daqs l-għoli tal-ħajja. F’dinja ta’ politika ideali,
il-kera għandha tkun madwar 20 fil-mija tad-dħul ta’ persuna. Mur għid dan lill-persuni
mill-klassi tal-ħaddiema jew mill-klassi medja li qed jipprovaw jikru post
illum il-ġurnata: l-istess nies li ġew imwiegħda paga li tiggarantixxi
l-għajxien mill-Partit Laburista meta kien fl-oppożizzjoni.
Tabilħaqq, jien
tal-fehma li l-problema tad-djar f’Malta ma tistax tinfired mir-realtà li l-pagi
huma ġeneralment baxxi. Il-kera kienet artifiċjalment baxxa għax is-suq kien
inattiv għal ħafna snin. Issa qed jerġa’ jieħu l-ħajja bis-saħħa ta’ bidliet
leġiżlattivi taħt amministrazzjonijiet differenti u l-influss reċenti ta’ ħaddiema
barranin.
Ma għandi xejn
kontra dawn il-ħaddiema, iżda studju bażiku tal-ekonomija jgħallimna li żieda
fid-domanda għal prodott x’aktarx tgħolli l-prezz jekk il-provvista ma tiżdiedx
ukoll.
Għalhekk,
għalkemm hi ħaġa tajba li l-gvern fl-aħħar fetaħ id-diskussjoni billi nieda
l-white paper dwar il-kera, huwa ċar daqs il-kristall li l-istess gvern għaġġel
wisq fil-politika ekonomika tiegħu u ma bassarx il-konsegwenza mhux maħsuba
taż-żieda kbira fil-prezzijiet tad-djar.
Il-white paper
tikkonċentra fil-biċċa l-kbira tagħha fuq soluzzjonijiet aktar fit-tul, u dawn
jistħoqqilhom dibattitu kalm li ma jkunx partiġġjan u, idealment, kunsens. Iżda
ejjew niftakru li l-persuni li qed jiffaċċaw tkeċċija mill-post li qed jikru,
dawk li qiegħdin jgħixu f’garaxxijiet, u dawk li qed jaqsmu appartamenti,
kmamar jew sodod għandhom bżonn soluzzjonijiet immedjati għas-sitwazzjonijiet
personali tagħhom.
U jeħtieġ li
lanqas ma ninsew lill-adulti li qed jgħixu ma’ membri oħrajn ta’ familthom għax
ma jistgħux jagħmlu mod ieħor, it-3,300 applikant għal akkomodazzjoni soċjali u
s-600 applikant għal bidla fl-akkomodazzjoni soċjali minħabba l-kundizzjonijiet
mhux adegwati li qed jgħixu fihom bħalissa.
Dan l-artiklu deher fil-Mument, 25 ta' Novembru 2018
