Importanti li nittrattaw l-eta’ bħala proċess li nesperjenzaw
tul ħajjitna. Preżentament hemm it-tendenza li nassoċjaw l-anzjanita’ biss ma’ spiża
pubblika akbar, ma’ kwistjonijiet ta’ saħħa, mad-dipendenza fuq persuni oħra u
mat-tmiem tal-ħajja. Iżda f’soċjeta’ li qed issir iktar individwaliżżata huwa
importanti ukoll li nqisu kull persuna skond il-merti tagħha: Per eżempju billi
nivvaloriżżaw l-esperjenza, l-għerf, il-kontribuzzjoni u l-bżonnijiet speċifiċi
ta’ kull persuna anzjana.
Sikwit niltaqa’ ma’ persuni anzjani li huma lesti
jikkontribuwixxu lis-soċjeta per eżempju permess ta’ xogħol volontarju. Iżda s-soċjeta
qiegħda tismagħhom? Kultant iva, iżda ġieli nissuspetta li bosta anzjani m’humiex
rispettati biżżejjed.
Il-politika soċjali jista’ jkollha rwol ewlieni f’dan
ir-rigward. Neħtiegu politika li ssaħħaħ lill-persuna tul il-ħajja, u mhux li
tagħmlu dipendenti fuq labirinti burokratiċi u impersonali. Importanti li kull
wieħed u waħda minna inkunu kapaċi niffaċċjaw l-opportunitajiet, sfidi u riskji
fil-ħajja ta’ kuljum.
Nemmen ukoll li minflok ma tiffoka biss fuq l-anzjanita’
bħala fatt statiku, il-politika soċjali għandha tiffoka fuq l-anjzanita’ bħala
proċess li hi parti mill-proċess tal-ħajja. Il-bżonnijiet ta’ l-anzjani għandhom
jingħataw priorita’, izda importanti ukoll li niżguraw li l-anzjani ta’ għada
ikunu protagonisti fis-soċjeta’.
Il-politika tkun ibbażata fuq evidenza minn dixxiplini
varji u li l-anzjanita’ tkun ikkunsidrata minn kull Ministeru fil-gvern. Tajjeb
li l-politika tiffoka fuq sferi soċjali, ekonomiċi u ambjentali li jinkludu suġġetti
bhall-ispazji miftuħa, l-ikel, il-housing, ix-xogħol, it-trasport, l-aċċessibilita’,
il-kwalita’ ta’ l-arja, il-komunita’, is-saħħa u l-attivita fiżika.
Il-politika għandha tivvaloriżża l-anzjanita attiva u tinvesti
fiha mis-snin ta’ qabel. Għandha tara li l-persuna kemm jista’ jkun jipprevjeni
kundizzjonijiet kroniċi u inugwaljanzi u għandha tindirizza fażijiet differenti
tul il-ħajja u l-ħtiġijiet ta’ persuni u gruppi żvantaġġjati.
Gvernijiet differenti f’Malta investew f’oqsma bħall-Universita’
tat-Tielet Eta’ u t-tagħlim tul il-ħajja. Iżda jeħtieġ li Malta tinvesti iktar
f’dan il-qasam – per eżempju billi tiżgura li l-eżerċizzju fiżiku u l-isports jiġu
meqjusa bħala bżonn għal kulhadd u mhux bħala lussu jew kapriċċ.
Importanti li persuni u gruppi żvantaġġjati ikollhom
aċċess għall-attivitajiet ekstra-kurrikulari u daqstant importanti li nżidu
l-kuxjenza dwar sfidi bħas-saħħa mentali, is-solitudni, il-konsum sostenibbli u
l-ikel nutrienti. Jeħtieġ ukoll li l-mudell ta żvilupp ta’ Malta ma jibqax
jisraqna minn spazji miftuħa, arja nadifa u ambjent b’saħħtu.
Bosta inizjattivi għal politika tul il-ħajja ma jiswewx
flejjes kbar, iżda jeħtieġu bidla favur politika li tħares fit-tul. Tajjeb
ukoll li l-politika tkun riċerkata, serja u flessibli, biex b’hekk iżżeweġġ
il-viżjoni politika mal-konsultazzjoni pubblika.
Dan l-artiklu deher fil-Mument, 24 ta' Ġunju 2018.
